Scarlett Hooft Graafland vangt magisch-realistische werelden

Fotografie Scarlett Hooft Graafland

Dit artikel is gebaseerd op een artikel uit DIGIFOTO Pro 3.2025

Van reislustig kind tot wereldreiziger met een camera

Hoewel Scarlett haar liefde voor fotografie pas later ontdekte, zat haar drang om de wereld te verkennen er al vroeg in. ‘Als kind fantaseerde ik al over een leven als zigeuner,’ vertelt ze. ‘Ik woonde destijds in het bos en het leek me super spannend om met de huifkar van de buurman de wereld door te trekken. Net als Otje uit het boek van Annie M.G. Schmidt.’

Ook haar oom wakkerde die reislust aan. ‘Hij reisde veel en vertelde over verre landen. Samen met een aantal bergbeklimmers zette hij een hotel op in Nepal, waar ik na mijn eindexamen een half jaar verbleef.’Die ervaring smaakte naar meer. Na haar reis naar Nepal studeerde Scarlett beeldhouwen in Groningen en Den Haag en vertrok daarna naar New York voor haar master. ‘Daar werkte ik een tijdlang voor Jacqueline Hassink,’ vertelt ze. ‘Omdat installaties altijd maar tijdelijk zijn, maakte ik met een simpel cameraatje foto’s van mijn werk. Jacqueline was degene die mij aanspoorde om een goede camera te kopen zodat ik écht mooie beelden overhield aan mijn kunstwerken. Dat was het moment dat ik mijn Mamiya kocht.’

Still life with Camel, Arabische Emiraten, 2016

Van beeldhouwer naar fotograaf

Inmiddels richt Scarlett zich vrijwel volledig op fotografie. Haar analoge Mamiya-camera is nog steeds haar vaste reisgenoot. ‘Hij is vrij licht, dus perfect voor reisfotografie,’ legt ze uit. ‘Bovendien is hij niet zo groot en intimiderend; dat is belangrijk als je de lokale bevolking wilt fotograferen.’

Hoewel ze ook een digitale camera bezit, gebruikt ze die zelden. ‘Ik heb inmiddels wel een digitale camera gekocht, maar die gebruik ik bijna niet,’ zegt ze. ‘De rolletjes worden duurder en het is steeds lastiger om een laboratorium te vinden. Hoewel ik kan leven van de verkoop van mijn werk, is reisfotografie geen vetpot. Ik reis zoveel mogelijk low budget en logeer vaak bij de lokale bevolking, maar analoge fotografie is een grote kostenpost.’

Tip voor beginners: Wil je zelf eens analoog fotograferen? Begin met een eenvoudige tweedehands camera en een standaardfilm, bijvoorbeeld ISO 400. Daarmee kun je in verschillende lichtomstandigheden fotograferen zonder veel risico.

Sweating Sweethearts 2, Salar zoutwoestijn, Bolivia, 2004

De charme en de stress van film

Analoge fotografie heeft een uniek karakter, maar brengt ook praktische uitdagingen met zich mee. Scarlett legt uit dat vooral luchthavens lastig kunnen zijn. ‘De röntgenmachines bij de douane zijn tegenwoordig zó sterk dat je al je beelden kwijt bent als die door de scanner gaan. Dat is me één keer overkomen en sindsdien hamer ik erop dat ze mijn rolletjes apart scannen.’ Niet iedereen weet nog wat een fotorolletje is. ‘Sommige douanebeambten herkennen een rolletje niet meer,’ vertelt ze lachend. ‘Op het vliegveld in Egypte begon de man met het ding heen en weer te schudden alsof er iets uit zou komen. Leg dan maar eens uit waarom het cruciaal is dat ze hem niet door de röntgen laten gaan.’

Ondanks de uitdagingen blijft ze trouw aan haar analoge camera. ‘De kwaliteit is niet te evenaren,’ zegt ze. ‘Ik houd van het 6x7-formaat en de wide-angle lens waarmee ik veel van de omgeving en met name de luchtpartijen kan vastleggen. Het blauw in de foto’s is werkelijk prachtig. Ik heb nog geen digitaal alternatief gevonden dat dat zo mooi kan.’

Polar Bear, Igloolik, Canadees poolgeibed, Scarlett Hooft Graafland 2007 

Waanzinnige wolkenpartijen

In haar nieuwste serie Mesmerizing, te zien in Museum Panorama Mesdag, speelt de lucht opnieuw een hoofdrol. Scarlett liet zich inspireren door het beroemde schilderij Panorama Mesdag. ‘Ik heb me laten inspireren door het schilderij Panorama Mesdag,’ vertelt ze. ‘Het schilderij heeft waanzinnige lucht- en wolkenpartijen, daar wilde ik iets mee.’ Voor dit project reisde ze naar Turkije, waar ze verschillende acrobaten fotografeerde. Tijdens een eerdere tentoonstelling in Istanbul ontmoette ze een acrobaat, die haar vervolgens in contact bracht met een paaldanseres en een vuurspuwer. ‘Ik probeer voor mijn series altijd in contact te komen met de lokale bevolking,’ legt Scarlett uit. ‘Ik ga naar een land en ontdek ter plekke welke onderwerpen er spelen en wat de lokale bevolking bezighoudt. Dat zijn vaak onderwerpen die ook een universele waarde hebben, zoals klimaatverandering, de positie van de vrouw en ongelijkheid.’ Haar werk lijkt soms journalistiek, maar is volledig geënsceneerd. ‘Met het verschil dat al mijn beelden geënsceneerd zijn,’ zegt ze. ‘Dat is ook de reden dat mijn reizen vaak lang duren: ik heb tijd nodig om de juiste mensen te vinden om te fotograferen en een band met ze op te bouwen. Zeker als ik in landen kom waar de mensen nauwelijks Engels spreken, kost dat veel tijd.’

Nieuwe verhalen in aantocht

Zoals veel reisfotografen weet Scarlett nooit precies wat het volgende jaar brengt. Onlangs was ze in Egypte, waar ze zich liet inspireren door zowel de geschiedenis als de dagelijkse realiteit. ‘Ik ben nog zoekende naar een verhaal, maar er is mij wel een aantal dingen opgevallen tijdens deze reis,’ vertelt ze. ‘Bijvoorbeeld de enorme bergen vuilnis die verspreid door de straten liggen, het plastic dwarrelt daar overal rond. Daar zit misschien een verhaal in. Maar ik wil ook terug naar de zoutwinning bij de Libische grens, want daar zijn prachtige beelden te maken.’

Over Scarlett Hooft Graafland

Scarlett Hooft Graafland (1973) studeerde aan de KABK in Den Haag en deed haar Master in Sculpture aan de Parsons School of Design in New York. Haar fotoprojecten brachten haar naar Bolivia, het Canadese poolgebied, Madagaskar, het eiland Socotra, Vanuatu en Turkije. Haar werk verscheen in boeken en werd wereldwijd in musea tentoongesteld. Tot en met 14 september is haar serie Mesmerizing te bewonderen in Museum Panorama Mesdag. Meer zien? Bezoek scarletthooftgraafland.nl of panorama-mesdag.nl.

Tot slot

Scarlett’s werk laat zien dat fotografie meer is dan techniek. Het draait om verhalen, emoties en ontmoetingen. Of je nu digitaal of analoog fotografeert: neem de tijd, kijk goed om je heen en durf te spelen met wat je ziet – precies zoals Scarlett dat doet.