Geduld is een schone zaak
Hoe komen die mooie foto's van kleine diertjes tot stand, hoe vindt een fotograaf de insecten en hoe zorgt hij dat ze er op hun best uitzien op de foto? Marco deelt zijn geheimen met ons: 'mijn onderwerpen krijg ik van een insectenverzamelaar. Soms vind ik ze in de vensterbank en met warm weer ook zelfs op blaadjes in het park. De insecten die ik fotografeer zijn dus niet meer in leven.'
Schoonmaken De gevonden of gekregen insecten worden door de fotograaf eerst stofvrij gemaakt. 'Ik doe dat met behulp van een vergrootglas en verschillende kwastjes. Het is niet het leukste werk en kan soms wel tot een uur duren, maar ik wil het model er zo mooi mogelijk laten uitzien.' Ook de sensor van je camera moet helemaal schoon zijn. 'Dit kun je laten doen door een specialist, maar vraag dan of ze het je willen leren, zodat je het in het vervolg zelf kunt doen.' Is het model eenmaal schoon, dan zet Marco het insect in zijn speciale macro-opstelling, de difusserstube. Deze tube maak je gemakkelijk zelf van een wit vel of een witte plastic fles. Deze wordt vervolgens belicht door een drietal speedlights. 'Na het checken van de belichting, begin ik mijn fotoreeks. Ik werk zelf met de Canon MP-E 65mm f/2.8 die een sweetspot heeft van f/5.6.' Op dit diafragma heb je meerdere foto's om het insect helemaal scherp te krijgen, dat lukt door middel van focusstacking. (zie kader) 'Ik maak gebruik van een automacrorail die mijn camera steeds een stukje naar voren schuift en een foto maakt. Je kunt dit ook op een handmatige rail doen, maar dan moet je zelf aan de slider draaien en kan het resultaat minder nauwkeurig zijn. Deze handmatige techniek werkt goed als je bijvoorbeeld een Raynox DCR-250 voorzetlens op een 100mm-objectief schroeft en werkt met een diafragma van f/16. Op die manier heb je ook minder foto's nodig om het onderwerp scherp te krijgen. En deze foto's kun je prima samenvoegen in Photoshop. Omdat ik met de Canon MP-E 66mm f/2.8 werk, heb ik weinig scherptediepte en veel meer foto’s nodig (tussen de 80 en 150). Deze moeten wel in een gespecialiseerd programma worden samengevoegd omdat Photoshop zoveel informatie niet kan verwerken.' Voor het samenvoegen van de foto's gebruikt Marco de JPG-bestanden. 'Het samenvoegen daarvan gaat veel sneller dan met RAW-bestanden. Ik heb de twee methodes vergeleken en zie geen verschillen in het resultaat, behalve de tijdwinst.' De fotograaf selecteert eerst een goede reeks foto's en exporteert die vervolgens naar het programma Zerene Stacker. 'Ik heb gekozen voor Zerene omdat ik de resultaten daarvan mooier vind in de contrasten en ook beschikt dit programma over een interne bewerkingstool, wat ik erg handig vind.'
Foto: Marco Jongsma
Foutmelding
Af en toe komt het voor dat het programma bij het samenvoegen van de foto's een foutmelding geeft. Dit kan zijn ontstaan door een afwijking zoals trillingen of verschuivingen in de fotoreeks. 'Het klinkt hard, maar dan kun je de hele stack opnieuw doen! Het is dan ook van het grootste belang dat je alles van tevoren goed opstelt en dat er niks beweegt tijdens het proces.'
Bewerken samengevoegde foto
Nadat de foto's zijn samengevoegd, importeert Marco het resultaat als TIFF in Lightroom. 'Het bewerken is een kwestie van smaak.' Na wat correcties opent hij de foto alsnog in Photoshop. 'Doordat ik werk met een vergroting van meer dan 1:1, vaak 5:1 in mijn geval, zijn er altijd nog wat stofdeeltjes en oneffenheden te zien op de foto. Deze werk ik weg met de remove tool.' Ook de achtergrond wordt verwijderd en vervangen door een achtergrond van dezelfde kleur in Photoshop. 'Dit doe ik omdat de achtergrond door het samenvoegen van de vele foto's niet meer mooi is.'
Foto: Marco Jongsma
Tijdrovend proces
'Ik kijk heel kritisch naar mijn werk en als ik de samengevoegde foto niet mooi vind, gooi ik 'm weg en probeer ik het opnieuw.' Als het echter wel is gelukt, plaatst Marco de foto op zijn social media. 'Het hele proces per foto kost me ongeveer vijf tot zeven uur, maar steeds als het lukt spring ik een gat in de lucht!'
Dit artikel werd geschreven door Christel de Wolff en gepubliceerd in editie 3.2019.
Lees meer
