Wat doet een grijsverloopfilter

Als het zonnetje schijnt, of je fotografeert deels tegen de zon in, is de lucht vaak veel lichter dan het onderwerp. De camera heeft er moeite mee om beide goed te belichten. Dat heeft te maken met het dynamische bereik van de sensor, het verschil tussen de lichtste delen in een foto en de donkerste. Camera’s worden steeds beter, en het dynamische bereik steeds groter, maar toch kan de lucht overbelicht raken of je onderwerp veel te donker.

jordan-gellie-33556-unsplash.jpg

Dynamisch bereik

Een digitale camera kan over het algemeen 7 F-stops (stappen naar links of rechts op de lichtmeter) contrastverschil aan, waar het menselijk oog makkelijk tot 10-14 F-stops contrastverschil kan zien. In dit opzicht heeft een camera dus veel meer moeite met het vastleggen van grote verschillen tussen licht en donker, terwijl wij dat niet eens merken. Als de lucht heel fel is en de voorgrond erg donker dan is het contrastverschil al snel meer dan 5 stops en dan ga je detail in de lucht  (uitgebeten) of de voorgrond (te donker) verliezen. Soms kan dit een creatieve keuze zijn, als je bijvoorbeeld gaat voor het fotograferen van silhouetten. Vaak is het echter een ongewenst effect.

dawn-190055_1280.jpg

Flitsen of HDR

Je kunt een flitser gebruiken, maar bij landschappen is het bereik daarvan niet groot genoeg. Ook kun je kiezen voor HDR, waarbij je meerdere foto’s op verschillende belichtingen samenvoegt. Dat kan prima bij landschappen, maar lukt niet bij bewegende onderwerpen. Bovendien kost het meer tijd in de nabewerking.

Grijsverloopfilter

Een andere mogelijkheid is het gebruik van een grijsverloopfilter, ook wel ‘Graduated Neutral Density Filter’. Dit filter, dat je voor de lens plaatst, begint bovenaan donker en loopt dan langzaam over naar het onderste deel dat volledig doorzichtig is. Het donkerste deel zorgt dat er minder licht op de sensor valt op de plaats waar de lucht zich bevindt. Het lichte deel laat al het licht door voor de belichting van het landschap. Zo wordt het contrast tussen de donkere en lichte delen minder en kun je de details van beide in je foto vastleggen.

Er zijn situaties waarin de horizon een vrij harde lijn vormt. Dan zijn er weinig of geen uitstekende gebouwen in het landschap te zien. In dat geval kun je gebruik maken van hard graduated grijsverloopfilter, waar de lijn in het filter ook vrij hard is. Zijn er wel bomen of gebouwen? Dan is een soft graduated grijsverloopfilter beter, waarin de overgang zachter is.

• Lees ook: Allemaal filters!