Infraroodfotografie: verken wat je oog niet ziet

Wat is infraroodfotografie?

Infraroodlicht is licht dat net buiten het zichtbare spectrum valt. Onze ogen zien het niet, maar met een aangepaste camera kun je het tóch vastleggen. Het resultaat? Foto’s met een dromerige uitstraling: bladeren worden wit of kleurrijk, en de lucht wordt donker of juist felblauw – afhankelijk van het type filter en de nabewerking.

Infraroodfotografie is in staat om van gewone scènes beelden te maken die eruitzien alsof ze uit een andere wereld komen.

Er zijn twee manieren om zelf infraroodfoto’s te maken:
 

• Met een extern infraroodfilter op je lens 
• Of door je camera intern te laten ombouwen voor permanente infraroodgevoeligheid 

1. Begin met een infraroodfilter

De makkelijkste manier om te starten is met een IR-filter dat je op je lens schroeft. Dit filter (zoals de populaire Hoya R72) blokkeert zichtbaar licht en laat alleen infrarood door. Daardoor registreert je camera heel andere lichtinformatie dan normaal. 

Voordelen: 
✔ Betaalbaar: al vanaf ± €40 
✔ Je camera blijft bruikbaar voor gewone foto’s 

Nadelen: 
✘ Je sluitertijd moet veel langer zijn – ook bij daglicht 
✘ Autofocus en zoeker werken minder goed omdat het beeld donker is 
✘ Een statief is meestal onmisbaar voor scherpe foto's 

💡 Startertip: Gebruik de Live View-modus van je camera om te kaderen. Stel handmatig scherp en werk met ISO 400 of hoger om de sluitertijd wat te verkorten. Let op beweging in de wind – bladeren kunnen snel bewogen zijn op de foto.

2. Je camera intern laten ombouwen 

Wil je vaker of flexibeler infraroodfoto’s maken? Dan kun je je camera intern laten ombouwen. Daarbij wordt het standaardfilter in je camera (dat normaal infrarood blokkeert – de zogeheten hot mirror) verwijderd. Daarvoor in de plaats komt een nieuw filter dat infrarood wél doorlaat. 

Deze aanpassing gebeurt in de body van je camera – het is dus een technische ingreep die je het beste laat uitvoeren door een gespecialiseerde partij. 

Voordelen:
✔ Je kunt gewoon uit de hand fotograferen 
✔ Autofocus en belichtingsmeting blijven goed bruikbaar 
✔ Beelden zijn scherper en lichter dan bij externe filters 

Nadelen:
✘ Je camera is dan alleen nog te gebruiken voor infrarood 
✘ De ombouw is permanent – en kost gemiddeld vanaf €275 
✘ Niet elk cameramodel is geschikt; oudere DSLR’s werken vaak het beste 

Tip: Schaf een tweedehands camera aan om te laten ombouwen voor infraroodfotografie. Zo houd je je huidige toestel beschikbaar voor gewone fotografie. 

Welke filtergolflengte kies je?

Bij een interne ombouw kies je welk deel van het infraroodspectrum je camera gaat vastleggen. Die keuze bepaalt de look van je foto’s – van kleurrijk tot puur zwart-wit. 

De waarden (zoals 590nm of 850nm) geven aan vanaf welke golflengte het filter licht doorlaat. Hoe hoger het getal, hoe minder zichtbaar licht en hoe zwarter-witter je beeld.
 

• 590nm (Super Color): Laat nog wat zichtbaar licht door. Bladeren worden wit, maar de lucht kan nog blauw blijven. Geschikt voor creatieve, kleurrijke IR-foto’s. 
• 665nm: Meer infrarood, maar nog steeds wat kleur. Denk aan warme oranje en rode tinten in combinatie met witte bladeren – surreëel maar herkenbaar. 
• 720nm (Standard IR): Dé klassieker. Wit gebladerte, gitzwarte luchten – ideaal voor dramatische zwart-witbeelden met een vleugje mystiek. 
• 850nm: Geen kleur meer, alleen infrarood. Zwart-witbeelden met stevig contrast. De sfeer is intens en grafisch. 
• 950nm: Extreem infrarood. Bijna geen licht behalve puur IR – alleen geschikt voor wie echt diep het experiment wil opzoeken.

Let op: hoe hoger de golflengte, hoe minder kleurinformatie je overhoudt – en hoe kleiner je bewerkingsruimte in kleur.

Twijfel je? Dan is 720nm een veilige middenweg om met infraroodfotografie te beginnen. 

Let op je lens – niet elke werkt goed 

Sommige lenzen zijn gevoelig voor zogeheten hotspots: lichte vlekken in het midden van je foto. Dat kan storend zijn en is lastig weg te werken. Dit komt vooral voor bij bepaalde zoomlenzen of lichtsterke objectieven. 

Sommige lenzen geven een lichte vlek in het midden van je beeld. Dat heet een ‘hotspot’ en komt vooral voor bij bepaalde zoomlenzen. Die kun je beter vermijden.

→ Goede keuzes: Nikon 50mm f/1.8D, oude prime-lenzen van Canon of Minolta 

→ Minder geschikt: Canon EF 24-70mm f/2.8L en sommige moderne kitlenzen 

Tip: Zoek online op je lensmodel + "infrared hotspot test" of raadpleeg sites zoals Kolari Vision of LifePixel.

Nabewerking: onmisbaar bij infrarood 

Infraroodfoto’s komen bijna nooit kant-en-klaar uit je camera. Je moet ze bewerken om het echte infraroodgevoel naar voren te halen. Dat betekent iets meer werk, maar ook veel creatieve controle. 

Wat je vaak doet: 

Witbalans instellen 
Infrarood verstoort de normale kleurenbalans. Soms kun je in de camera al een custom witbalans instellen (bv. op groen gras). Anders corrigeer je dit achteraf. 

Kleurkanalen omwisselen 
Bijvoorbeeld rood en blauw omwisselen. Dit zorgt voor een ‘false color’-effect waarbij lucht blauw wordt en bomen wit blijven. Dit kan met kanaalmixer in Photoshop of via voorinstellingen. 

Contrast en zwart-wit versterken 
Vooral bij 720nm en hoger kun je met curven of niveaus veel sfeer toevoegen. 

Verzadiging aanpassen 
Bij lagere golflengtes (590–665nm) kun je kleuren aanzetten of juist dempen voor je eigen stijl. 

Laat je niet afschrikken als je eerste resultaten wat vreemd lijken – nabewerking bij infrarood is echt iets waar je al doende beter in wordt.

Aanbevolen software voor infraroodfotografie:

• Adobe Lightroom 
• Adobe Photoshop 
• Darktable (gratis alternatief) 
• RawTherapee (gratis alternatief) 

💡 Er bestaan ook speciale infrarood-presets en plugins die je workflow versnellen. 

Tot slot: probeer het uit! 

Infraroodfotografie laat je letterlijk anders kijken naar de wereld. Je ontdekt structuren en lichtcontrasten die je normaal nooit ziet. Of je nu voorzichtig begint met een filter of meteen een ombouw laat doen – het is een spannende en creatieve stap. 

💡 Startertip: Huur een infraroodcamera of -filter voor een weekend. Zo ontdek je of het iets voor je is zonder meteen te investeren. 

Meer leren over creatieve technieken? Bekijk ook onze artikelen over lange sluitertijden, zwart-witfotografie of werken met handmatige instellingen.