Lezersvraag: Robin van Wijngaarden

Robin stelde ons de vraag: 'Ik ga over een paar maanden naar Ibiza en mijn vraag was wat zouden nou de beste instellingen zijn voor mooie landschapfotos? Met diafragma en iso ben ik nog niet zo thuis. Misschien kunnen jullie bepaalde instellingen adviseren?' Robin, we helpen je graag je op weg!

De basis

Laten we beginnen bij het begin. Er zijn geen 'ideale instellingen', wel zijn er bepaalde dingen waar je op moet letten als je (een landschap) gaat fotograferen. Je geeft aan dat je nog niet zo thuis bent in iso en diafragma, twee basis zaken in de fotografie, dus laten we daar beginnen.

ISO

De iso-waarde zegt iets over de lichtgevoeligheid van je sensor. Hoe hoger de waarde, hoe lichtgevoeliger de sensor. Heb je een situatie met weinig licht, dan kun je de iso-waarde verhogen. Is er veel licht aanwezig? Dan kun je de iso-waarde verlagen. Dit getal loopt in de meeste camera's van 100 - 200 - 400 - 800 - 1600 - 3200 tot 6400. Afhankelijk van je camera kan het zijn dat je tussenstapjes hebt, maar de waardes betekenen hetzelfde; hoe hoger het getal, hoe lichtgevoeliger de sensor en korter de sensor belicht hoeft te worden. Heb je vroeger met filmrolletjes gewerkt, dan weet je dat filmrolletjes ook een bepaalde lichtgevoeligheid hadden, aangegeven in asa. Iso is vergelijkbaar met asa en kun je als de digitale versie van asa zien.

Foto © Tutsplus.com

Ruis

Hierbij zul je dus denken dat de hoogste iso-waarde dan het beste resultaat zou opleveren; je hebt minder licht nodig om een foto te maken omdat je sensor lichtgevoeliger is. Dat klopt in theorie, maar in de praktijk is het anders. Je sensor is een stukje electronica die licht omzet in digitale informatie. Ruis is een bijproduct hiervan. Dit ontstaat door het elektrische circuit in je camera en de werking van de sensor. Verhoog je de lichtgevoeligheid (een hogere iso-waarde) dan krijg meer ruis. Dit verschilt ook nog per camera; het formaat van de sensor speelt hierin een rol. Een fullframe camera heeft minder snel last van ruis dan een compact camera.

Ruis bij verschillende ISO-waardes van de Canon Powershot N © CNET

Diafragmawaarde

Een andere belangrijke factor voor het maken van een foto is de diafragmawaarde. Deze waarde heeft twee invloeden op je foto's. De waarde geeft aan hoe ver open of dicht je lens staat. Een hoge diafragmawaarde (een laag f-getal) is een grote opening. Een lage diafragmawaarde (een hoog f-getal) is een kleinere opening. Hoe groter de opening, hoe meer licht je doorlaat. Maar de diafragmawaarde heeft ook een tweede effect op je foto's; het bepaalt ook de scherptediepte. Als je ooit een foto hebt gemaakt met een laag f-getal, zoals f/2.8 of f/4, dan zal je gemerkt hebben dat de achtergrond onscherp en zacht oogt; je krijgt bokeh. Ga je omhoog met je f-getal, bijvoorbeeld f/11 of f/16, dan is je achtergrond al een stuk scherper; je hebt namelijk een grotere scherptediepte. Een te hoge diafragmawaarde heeft echter geen nut meer. Boven een bepaalde f-waarde worden foto's weer zachter en verlies je scherpte. Dit fenomeen wordt diffractie genoemd.

Links een foto met diafragmawaarde f/5.6, rechts f/36

Combinatie

Nu je weet wat iso en de diafragmawaarde doen, ga je deze combineren met je sluitertijd. Je sluitertijd is de tijd, of duratie, dat je sluiter open en dicht gaat. Hoe langer de sluitertijd, hoe meer licht je op je sensor laat vallen en vise versa. Voor het maken van een foto combineer je deze drie factoren. Elke stap die je aanpast, kun je compenseren met een andere instelling te verhogen of te verlagen. Het volgende filmpje van Matthew Gore geeft hier een goede uitleg over.

Landschapsfoto's

Over het algemeen wordt er voor landschapsfoto's een langere sluitertijd gebruikt en een lage diafragmawaarde (hoog f-getal). Vooral bij foto's van landschappen met water zien we dit veel voorkomen. De langere sluitertijd vervaagt de glooingen in het water en geeft een zachte indruk. De lage diafragmawaarde zorgt voor een grote scherptediepte en dat is gewenst voor een landschapsfoto; je wilt zoveel mogelijk scherp in beeld hebben. Natuurlijk zijn dit geen gouden regels en kun je er vrij op experimenteren, maar nu heb je in elk geval wat richtlijnen. Lees anders eens een uitleg bij de foto van een van onze lezers.

Wij wensen je in elk geval alvast een fijne vakantie toe en veel succes Robin!

'Stones vs Clouds' - Foto © Nico Zwanenburg

'Uttendorf, Oostenrijk' - Foto © Jorrit Grimmelikhuijsen

'Locatie: Aalsmeer' - Foto © Thomas van Galen

Heb je ook een vraag over fotografie? Heb je ergens hulp bij nodig? Stuur een bericht op de digifoto Starter facebookpagina of mail je vraag naar redactie@clipboard-publishing.nl