Patricia Ribas verbeeldt het koloniale verleden

6 mei, 2025 - 14:30

Door: Redactie digifoto Starter 43

Van 9 mei tot 7 juni 2025 kun je in Amsterdam naar een bijzondere tentoonstelling: Balbúrdia van kunstenaar en filmmaker Patricia Werneck Ribas. In deze expositie laat ze zien hoe je met beelden — zoals oude schilderijen, archieffoto’s en zelfgemaakte opnames — een heel ander verhaal kunt vertellen. Voor beginnende fotografen is dit een inspirerend voorbeeld van hoe je fotografie en film kunt gebruiken om kritisch naar geschiedenis en beeldvorming te kijken.

Film en collage als creatieve middelen

Het hart van de tentoonstelling is de korte film Para M (“Aan M”). Daarin hoor je een vrouwenstem die zich richt tot Johan Maurits van Nassau, de gouverneur van Nederlands Brazilië. Ze spreekt hem toe over de sporen die zijn bewind nog steeds nalaat — in de straten, gebouwen en verhalen van de stad Recife. De film combineert historische archiefbeelden met nieuwe opnames en laat zien hoe het verleden nog steeds zichtbaar is in het heden.

Ook in haar collages laat Ribas het verleden botsen met het heden. Ze knipt en plakt bijvoorbeeld oude botanische tekeningen, kaarten en stadsbeelden door elkaar. Hierdoor ontstaat een nieuwe, kritische beeldtaal. Ze noemt deze aanpak zelf Balbúrdia, wat in het Portugees zoveel betekent als chaos of wanorde. Maar in deze "chaos" ontstaat juist ruimte voor nieuwe verhalen.

Waarom dit ook interessant is voor jou als beginnende fotograaf

Misschien denk je nu: dit gaat over kunst en geschiedenis — wat kan ik hiermee als beginnende fotograaf? Best veel, eigenlijk.

Je ziet hoe beeld (en dus ook jouw foto’s of video’s) invloed kan hebben op hoe mensen naar een onderwerp kijken.
Ribas gebruikt fotografie en film als manier om vragen te stellen. Dat kun jij ook doen, bijvoorbeeld in een fotoproject over je eigen omgeving of geschiedenis.
Collage is een toegankelijke manier om met bestaand beeldmateriaal (oude foto’s, kranten, internetbeelden) iets nieuws te maken. Dat kan zelfs met prints, een schaar en lijm, of met een eenvoudige app op je telefoon.

Over de kunstenaar

Patricia Werneck Ribas is een Braziliaans-Nederlandse kunstenaar en werkt op het snijvlak van film, kunst en archief. Ze exposeerde eerder in bekende musea zoals het Eye Filmmuseum en het Stedelijk Museum Amsterdam. Haar werk is ook te zien geweest op filmfestivals in onder andere Reykjavik, Parijs en Beijing. Ze laat zien hoe krachtig beeld kan zijn — en hoe jij als maker een nieuwe kijk op de wereld kunt geven.