Handmatig scherpstellen met een systeemcamera

Amy Schutte 2193
Autofocus is ontzettend handig voor fotografen, en fabrikanten verbeteren de technieken hiervan doorlopend. Maar in sommige gevallen is handmatig scherpstellen een goed idee. Op een systeemcamera gaat dat net even anders.

Er zijn verschillende scenario’s te bedenken waarbij je betere op handmatig scherpstellen kunt overschakelen, in plaats van te vertrouwen op de autofocus. In het donker bijvoorbeeld, wanneer de autofocus steeds zou zoeken. Of in situaties met weinig contrast. Of wanneer je HDR foto’s op panorama’s wil maken, en de scherpte op hetzelfde punt moet blijven.

Wat is een systeemcamera

Het belangrijkste verschil tussen een systeemcamera en een spiegelreflex wordt gevormd door de spiegel, waaraan een spiegelreflexcamera zijn naam dankt. De spiegelconstructie zorgt ervoor dat je, door middel van diverse interne spiegels, via de zoeker rechtstreeks door de lens kunt kijken. Een systeemcamera wordt daarom ook vaak spiegelloze (mirrorless) camera genoemd.

Hoe werkt automatisch scherpstellen

Aan het eind van de jaren tachtig werd autofocus steeds meer toegepast in camera’s. De spiegel werd halfdoorlatend gemaakt en er werd een sub spiegel onder geplaatst, waardoor het beeld niet alleen omhoog, naar de zoeker, kon worden gekaatst, maar ook naar beneden. Daar werd een autofocus sensor toegevoegd, die de afstand tot het onderwerp kan meten door middel van fasedetectie, waarna de lens elektronisch op het juiste punt kan scherpstellen.

Wat is fasedetectie

Een camera met fasedetectie autofocus bekijkt het onderwerp vanuit twee kanten van de lens. Als het onderwerp scherp is (in focus), is het beeld dat van de linkerkant van de lens komt identiek aan dat van de rechterkant. Is het onderwerp niet precies scherp dan zijn de twee beelden niet alleen allebei onscherp, maar zijn ze ook verschoven ten opzichte van elkaar. Fasedetectie AF maakt van deze mate van verschuiving gebruik om te berekenen hoe de lens moet worden versteld om het onderwerp wel goed in focus / scherp in beeld te krijgen. Dankzij die techniek kan je camera automatisch scherpstellen.

Wat is contrastdetectie

Tegelijk is er ook contrastdetectie, dat eveneens via de sensor werkt en veel in compactcamera's wordt gebruikt. Voor deze methode worden contrastverschillen via de sensor gemeten. Op basis van het binnenkomende beeld dat door de sensor wordt geregistreerd, wordt scherpgesteld van het begin tot het eind, totdat het grootste contrast wordt bereikt; dan is de opname scherp. Doordat stapsgewijs van dichtbij tot veraf wordt scherpgesteld (de camera gaat als het ware automatisch verschillende afstanden langs), kost deze methode meer tijd dan fasedetectie autofocus. Systeemcamera’s kunnen enorm snel van beide technieken gebruik maken. Ze zijn dus enorm goed in autofocus. Maar hoe zit het met handmatig scherpstellen?

Handmatig scherpstellen

Op systeemcamera’s gaat alles elektronisch. Zo is de zoeker ook elektronisch, terwijl deze bij veel DSLR’s optisch is. Bij een DSLR kijk je letterlijk door het objectief heen, met behulp van de spiegel, terwijl je zoeker bij een systeemcamera als het ware een mini-monitor is. Veel fotografen vinden het op zo’n elektronisch scherm lastiger om te zien of het onderwerp scherp is. Daarbij zijn de objectieven van systeemcamera’s vaak anders, en staat er bijvoorbeeld geen afstandsindicatie bij de scherpstelring. Fabrikanten van systeemcamera’s hebben daar iets op gevonden: focus peaking. Hierbij zie je de contouren oplichten zodra ze scherp in beeld zijn. Je ziet dus in één oogopslag welke delen van je foto scherp zijn. Bovendien hebben systeemcamera’s een vergrootknop, waardoor je snel in kunt zoomen om te controleren of dat wat je scherp wil hebben, daadwerkelijk scherp is. Dankzij de elektronische zoeker!

In het menu

Bij systeemcamera’s schakel je handmatige focus meestal in in het menu. Bij DSLR’s doe je dat meestal middels een knop op het objectief. Systeemcamera’s maken het je, met focus peaking, veel makkelijker om nauwkeurig handmatig scherp te stellen. DSLR’s kunnen dit overigens ook, wanneer je LiveView inschakelt. Maar, wanneer je uit de hand fotografeert vinden veel fotografen het fijner om de zoeker te gebruiken. Het is dan makkelijker om je camera stil te houden, omdat je deze een beetje tegen je gezicht kunt drukken.

Handmatig scherpstellen met een systeemcamera gaat net even anders. Maar wanneer je het eenmaal doorhebt, is het vrij eenvoudig en enorm nauwkeurig!

 

afbeelding van Amy Schutte

Amy Schutte | Redacteur

Bekijk alle artikelen van Amy