Doordrukken en tegenhouden in Photoshop

2 september, 2018 - 15:16

Door: Amy Schutte 2003

In de tijd van Doka’s was doordrukken en tegenhouden al een middel om je foto’s beter te krijgen. De namen komen daar zelfs vandaan. Met doordrukken kun je bepaalde delen van je foto wat lichter maken, met tegenhouden juist wat donkerder. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt als een schaduw wat te donker is of een highlight niet licht genoeg uitpakt. Of het wordt gebruikt om de ogen van een onderwerp net iets lichter te maken, zeker als de foto niet in een studio is genomen.

In de doka

In de doka (donkere kamer, voor analoge fotografie) betekent doordrukken (burn in de Engelse versie van Photoshop) dat er op een bepaald gedeelte iets meer licht wordt gevangen. De delen waar dit op toegepast wordt, maak je zo een paar tinten lichter. Andersom, bij tegenhouden (dodge in het Engels) wordt de foto iets korter blootgesteld aan licht. Zo maak je de delen die je daarvoor kiest juist iets donkerder. Hoe langer je dit effect toepast, hoe groter het effect. Handmatig, in de Doka, is dit veel werk, want degene die de foto ontwikkelt moet uit de eerste afdruk de delen selecteren waarop hij dit wil toepassen en vervolgens met z’n handen of een kartonnetje zachtjes te waaieren tussen de lichtbron in de vergroter en het lichtgevoelige papier op dit specifieke gedeelte.

Photoshop

In Photoshop is dat een stuk makkelijker, maar het principe blijft hetzelfde. Er zijn een aantal functies waarmee je (min of meer) hetzelfde effect kunt bereiken, maar voor nu richten we ons specifiek op het ‘doordrukken en tegenhouden’ gereedschap.

Uitleg doordrukken en tegenhouden in Photoshop

Open de foto waarop je wat gedeelten wil aanpakken in Photoshop. Soms is het, tijdens dit proces, makkelijk om de foto in zwart-wit om te zetten, omdat de contrastverschillen dan meer opvallen. Je kunt de foto natuurlijk later weer omzetten naar kleur.
Maak een kopie van de achtergrondlaag. Op die manier kun je altijd terug naar de oude foto.

Doordrukken

Eerst gaan we doordrukken, ofwel delen van de foto donkerder maken. In het gereedschapsscherm is dat het icoontje van een hand in een soort open ‘o’. Onder dat icoontje zit ook tegenhouden (een vergrootglas) en spons (een klein sponjes). Als je het doordruk ‘handje’ dus niet meteen ziet, kun je deze selecteren door een van de andere ingedrukt te houden of er met je rechtermuisknop op te klikken. Bovenin de balk die nu verschijnt zie je de opties ‘bereik’ en ‘belichting’. Middentonen betekent dat je vooral de grijstonen aanpakt, hooglichten de lichtste gedeelten en donker de donkerste (donkergrijs tot zwart in je zwart-wit conversie). Begin voorzichtig met deze functie, door het percentage niet te hoog te zetten. Je kunt altijd nog meer effect toevoegen. 100% is het sterkste effect, maar dat is over het algemeen te hard, een goede waarde om te beginnen is tussen de 10 en 20 %.

Ga met de brush over de delen die je donkerder wil maken. Het werkt bijvoorbeeld goed voor het iets donkerder maken van lucht of wolken. Je kunt natuurlijk nog spelen met de percentages als je het effect niet groot genoeg vindt. Doordrukken en tegenhouden zijn geschikt om delen een paar tinten oplichten of donkerder maken, niet om hele schaduwpartijen weg te werken.

Tegenhouden

Het tegenovergestelde is tegenhouden, hiermee lichten we delen van de foto iets op. Meestal is het mooiste om je hier vooral op de hooglichten te richten. Bij midden- en donkere tonen kan je foto wat saai en grauw worden, en je wil natuurlijk wel contrast houden. Ga weer met de borstel over de gedeelten heen die je wil aanpakken en bekijk het resultaat. Als je aan de slag bent gegaan met zwart-wit en je wil terug naar kleur, check dan tussentijds ook even het resultaat in kleur.