De HDR techniek in natuurfotografie

Amy Schutte 966
High Dynamic Range is een techniek waarbij je meerdere foto’s van exact dezelfde plek met elkaar combineert. Elke foto heeft andere belichtingsinstellingen, van licht tot donker.

HDR fotografie is handig bij foto’s waarin een groot verschil zit tussen de hooglichten en schaduwen. Ons oog kan deze verschillen goed waarnemen, maar de sensor van je camera heeft daar vaak meer moeite mee. Om toch een foto te maken waarin de details zowel in de schaduw als in de lichte delen zichtbaar is, kunnen we kiezen voor HDR.

HDR

Door verschillende opnamen te ‘bracketen’, en deze later samen te voegen, kun je een HDR foto maken. Er zijn speciale (gratis) programma’s voor, maar dit kan ook in Photoshop of Lightroom. HDR wordt veel gebruikt voor stadsgezichten en straatfotografie, in het donker. De donkere delen van de stad in contrast met de lichtjes, zijn vaak niet in een keer door de sensor vast te leggen.

Natuur: landschappen

Minder zie je het gebruik van HDR in landschapsfotografie. Terwijl je daar ook regelmatig met grote contrasten te maken hebt. Contrasten die je met het oog goed kunt zien; je kunt nog steeds details waarnemen in de schaduwen en in de lichte delen. Je ogen wennen namelijk snel aan het verschil in contrast. Een sensor is een statisch element en kan zich niet aanpassen. Elke sensor heeft een bepaalde capaciteit, en deze capaciteiten worden natuurlijk steeds beter. Wellicht dat HDR in de toekomst wel helemaal overbodig wordt. Maar vooralsnog leveren deze verschillen vaak problemen op.

Bos

Denk maar eens aan een bos. De zon komt door de bomen en veroorzaakt lichte partijen. Je kunt natuurlijk kiezen voor silhouetten, of wanneer je in RAW fotografeert valt er vaak nog wel flink wat informatie terug te halen. In sommige gevallen kan een verloopfilter werken, maar dan moet er een vrij scherpe scheidslijn zijn tussen licht en donker. Je hoeft niet echter geen concessies te doen, want je kunt HDR natuurlijk ook prima voor natuurfoto’s inzetten.

Herfst

In deze tijd van het jaar gaan veel fotografen op pad om de prachtige herfstkleuren te fotograferen. Ook hier heb je vaak te maken met grote contrasten, die wellicht goed in beeld te brengen zijn met HDR. Denk maar eens aan paddenstoelen, dicht bij de grond. Wanneer er zon door de bomen piept, en dat gebeurt meer naarmate er minder blad aan zit, heb je zon op het dakje, maar datzelfde dakje werpt een schaduw op de toch al donkere ondergrond. HDR kan je dan een goed belichte foto geven.

Zonsondergang en zonsopgang

Bij zonsopgangen en zonsondergangen is HDR een goed middel om het dynamisch bereik wat uit te breiden. De hooglichten van de zon maar ook de details in de diepe schaduwen komen zo het best tot hun recht. Net als overschaduwde bos partijen, waar de zon door de bomen heen piept. Of denk eens aan fotograferen bij volle maan.

Praktische tips

Uiteraard kun je, voor een goede HDR foto, je foto’s het beste handmatig bracketen. Sommige cameramodellen bieden de functie wel aan, maar niet altijd hebben ze een hele stop tussen de verschillende opnamen. En dat is wel aan te raden. Bovendien heb je dan altijd de controle over je foto’s. Gebruik bij voorkeur een afstandsbediening om af te drukken.
Gebruik altijd een statief. Zo voorkom je beweging tussen de opnamen en is ook je foto van de donkere delen - met langere sluitertijd - scherp.
Zet je camera in aperture priority of volledig handmatig, zodat alle opnamen dezelfde scherptediepte hebben.
Zet ook de focus op handmatig, zodat deze niet verandert tussen de opnamen door.
Neem de foto’s met tenminste een hele stop verschil. In de meeste gevallen zijn 3 opnamen voldoende, maar je kunt er natuurlijk meer maken als dat nodig is.

Histogram

Controleer het histogram van de twee uiterste foto’s, dus de donkerste en de lichtste. Bij de donkerste zal de piek aan de linkerkant van het histogram zitten. Je foto zal het histogram vertonen van een sterk onderbelichte foto, maar dat klopt. Je kunt, in dit geval, beter teveel onderbelichten dan te weinig. Het histogram dat overbelicht is, zal de piek aan de rechterkant vertonen. De rest van de opnamen vallen hiertussen, dus als je deze twee opnamen hebt gecontroleerd hoef je de rest niet te bekijken.

 

afbeelding van Amy Schutte

Amy Schutte | Redacteur

Bekijk alle artikelen van Amy