Reisfotografie: passie of onbetaalbare droom?

Fotografie: WIlmar Dik 

DIt artikel is gabaseerd op een artikel van DIGIFOTO Pro 3.2025

De markt is overvol en tarieven zijn laag

De digitalisering heeft fotografie toegankelijker gemaakt dan ooit. Iedereen met een smartphone kan tegenwoordig mooie foto’s maken. Tegelijkertijd zijn sociale media en stockwebsites overspoeld met reisbeelden, waardoor de waarde van foto’s flink is gedaald.

Stockfotografie, ooit een manier om passief inkomen te verdienen - levert tegenwoordig vaak maar een paar euro of zelfs centen per download op. Daarmee kun je geen vliegticket terugverdienen.

Ook mediabedrijven zijn veel minder gaan investeren in fotografie. Waar ze vroeger betaalden voor unieke beelden van professionele fotografen, gebruiken ze nu vaak gratis of spotgoedkope stockfoto’s. Redacties krijgen zelfs complete verhalen van reisbureaus of toeristenorganisaties, inclusief rechtenvrije beelden.

De romantiek van ‘gratis reizen’

Veel verhalen over de ‘mogelijkheden’ van reisfotografie komen van platforms, influencers of merken die andere belangen hebben. Volgens Wilmar Dik gaat het daarbij vaak niet om het eerlijk informeren van fotografen, maar om het verkopen van cursussen, apparatuur, presets, coachingstrajecten of gesponsorde links. Hun verdienmodel draait meestal niet om fotografie zelf, maar om het verkopen van een ideaalbeeld of een product. Daar is niets mis mee, zolang je maar weet dat dat de achtergrond is van wat je leest.

Andere belangen achter de schermen

Ook stockbureaus vertellen liever niet hoeveel geld je écht kunt verdienen met reisfotografie. En als ze dat wel doen, delen ze vooral verhalen van hun bestverkopende fotografen. Wat je daar niet in leest, is hoeveel tijd, kosten en mislukkingen erachter schuilgaan. Stockreisfotografie is leuk om te doen, maar in de praktijk vooral een dure hobby.

Reisfotografie als lokmiddel

Ook cameramerken gebruiken reisfotografie graag in hun marketing. Op de Nederlandse website van Canon staat bijvoorbeeld een verhaal met de titel ‘Geld verdienen als reisfotograaf: hoe doen de profs het?’ Volgens Canon is het “enorm belangrijk om de beste apparatuur voor reisfotografie te hebben. Je uitrusting moet veelzijdig, aanpasbaar en betrouwbaar zijn, vooral voor reisfotografen die op locatie werken.” Dat klinkt overtuigend, maar het is duidelijk dat Canon hiermee vooral reizigers met fotografische ambities en budget aanspreekt. Hun belang ligt tenslotte bij de verkoop van apparatuur, niet bij jouw inkomen als fotograaf.

Werken als fotojournalist in loondienst?

Canon verwijst in een ander artikel naar de voordelen van werken als fotojournalist. Daarin staat dat “het werken als staffotograaf vaak wordt gezien als het belangrijkste carrièredoel van een fotojournalist, omdat dit de zekerheid van een vast inkomen en de financiële ondersteuning biedt voor de projecten die je wilt doen.”

Dat klinkt mooi, maar die situatie past vooral bij de Amerikaanse markt. In Nederland bestaan zulke vaste banen voor fotografen niet meer. Wilmar Dik vertelt dat hij bij de NVJ/NVF betrokken is bij de belangen van fotojournalisten. Daar ziet hij dat uitgevers vrijwel geen fotografen meer in loondienst hebben, omdat het goedkoper is om zzp’ers per serie foto’s te betalen.

De tarieven zijn laag. Fotojournalisten werken gemiddeld 38 uur per week, maar kunnen slechts 23 uur factureren. Met een tarief van 30,78 euro per uur komt dat neer op een bruto jaarinkomen van ongeveer 31.857 euro. Na aftrek van kosten en belastingen houd je minder dan 1.600 euro per maand over – nog geen 65 procent van het minimumloon. “Lang verhaal kort,” zegt Wilmar, “het werk als fotojournalist is gemiddeld gezien in Nederland al lang niet meer rendabel te krijgen. Helaas vertellen merken je dat eerlijke verhaal niet.”

Gratis overnachten of op reis in ruil voor foto’s

Sommige fotografen krijgen de kans om gratis te overnachten of op persreis te gaan in ruil voor foto’s of socialmediaposts. Dat lijkt aantrekkelijk, maar het is zelden echt gratis. De verwachtingen zijn hoog, deadlines strak en het kost veel tijd om de foto’s uit te zoeken, te bewerken en aan te leveren. Wilmar benadrukt dat je uiteindelijk niets verdient met gratis werk: je kunt er geen boodschappen van doen.

Leven van reisfotografie

Geld overhouden met reisfotografie is bijna onmogelijk. Reizen, fotograferen, selecteren en bewerken kost veel tijd. Daar komen kosten bij voor apparatuur, verzekeringen en verblijf. De inkomsten wegen daar meestal niet tegen op.

Volgens Wilmar kun je wel altijd beginnen met reisfotografie, maar financieel succesvol worden zal niet lukken. “Reisfotografie is een leuke maar dure hobby, ook als je achteraf wat foto’s kan verkopen,” zegt hij. Er zijn uitzonderingen - fotografen die hun naam hebben opgebouwd in de tijd dat fotografie nog analoog was. maar voor de meeste starters is het geen realistisch verdienmodel.

Conclusie: prachtige passie, geen verdienmodel

Reisfotografie is inspirerend en verrijkend. Je ontdekt nieuwe plekken, leert anders kijken en brengt verhalen mee naar huis. Maar als je het wilt inzetten als primaire bron van inkomsten, kom je bedrogen uit.

Zoals Wilmar het samenvat: de harde realiteit is dat het verdienmodel voor reisfotografie nauwelijks nog bestaat. Zie het daarom als wat het is: een mooie hobby waarmee je veel leert en bijzondere ervaringen opdoet – niet als een bron van vast inkomen.

Leren met Wilmar

Leren met Wilmar is een vast onderdeel waarin Wilmar Dik ingaat op ondernemerschap als fotograaf. Wilmar is sinds 2008 beroepsfotograaf en woont in Den Haag. Hij schrijft regelmatig over fotografie en vertegenwoordigt fotografen bij de NVJ.

Wil je zijn werk bekijken?

reclamebeeld.nl – bedrijfsfotografie

mensen.photo – portretten

wilmardik.nl – portfolio

tasfilms.nl – bedrijfsfilms

Heb je een vraag aan Wilmar voor een volgende editie? Mail dan naar redactie@clipboardmedia.nl