Spanning van de herhaling

De term repeat photography (rephotography, herhaalfotografie) is voor meerdere interpretaties uitlegbaar. De eerste is wanneer een element in een foto – vaak toevallig - nog een keer opduikt. Denk aan het beeld van een artiest op het podium terwijl hij ook zichtbaar is op een videoscherm achter hem. Of de sportfoto waarop twee of meer sporters exact dezelfde beweging uitvoeren.

Foto © Iain Macmillan

Een andere exercitie van herhaalfotografie is de ‘foto in de foto’. Bijvoorbeeld de oude foto van een verdwenen huis gefotografeerd in de straat waar dat huis ooit stond. Deze variant mag zich in toenemende populariteit verheugen, niet in de laatste plaats omdat er voor dit trucje hulpsoftware bestaat (computational rephotography).

Iets vergelijkbaars is een (oude, veelal beroemde) foto van een fotograaf nemen en de scène daarop op precies dezelfde plek opnieuw schieten. Een beroemd tafereel dat kennelijk voor herhaling vatbaar blijkt te zijn, is dat van de vier Beatles op het zebrapad voor de Abbey Road Studios in Londen (1969). Grappig detail: op het moment van afdrukken, vormen de benen van de Fab Four vier maal een perfecte, omgekeerde V.

Foto © Christopher L. Rubey

De vierde - en meteen interessantste - toepassing van herhaalfotografie is de serie ‘terugkerende’ beelden die onder invloed staat van de tijd. Denk hierbij aan de reeks foto’s die landschapsveranderingen over een langere periode prijsgeven. Inderdaad, dat zijn beelden die een waardevolle bijdrage leveren aan het klimatologische vraagstuk. Weetje: al in 1880 werd herhaalfotografie ingezet als middel om de gletsjers en ijskappen van de wereld te monitoren. Hier staat repeat photography voor de toen-en-nu-foto van een onderwerp, een foto van dezelfde plaats op een ander tijdstip, zonder rekening houdend met externe factoren als seizoenen, lenskeuze of kadering. Dat kan een landschap zijn, maar ook een stad, straat of zelfs straathoek. En van die laatste heeft iedereen er wel een.

Om te beginnen

Voor het beoefenen van herhaalfotografie gelden geen regels, of het moet de factor 'tijd' zijn. Overweeg jij ook een project, dan helpen de volgende handvatten.

1. Betrokkenheid
Repeat photography is niet zo heel ingewikkeld, maar vraagt wel om discipline, zeker als het over een lange tijdspanne plaatsvindt. Kies daarom een onderwerp waarvoor je engagement voelt. Dat helpt om het vol te houden.
2. Doel
Wat wil je met de fotoserie bereiken? En bedenk van tevoren de inhoud, de middelen, het begin en einde en hou daaraan vast. Hoe eenvoudig de doelstelling ook is, het helpt je een langdurig plan tot een goed einde te brengen.
3. Simpel
Hou het fototechnisch gezien eenvoudig, vooral als het je eerste project is. Herhaalfotografie moet het bovendien niet direct van ‘schoonheid’ hebben, maar van veranderingen als gevolg van het verstrijken van de tijd. Juist in die metamorfose, verval en vergankelijkheid zit de schoonheid.
4. Praktisch
Zoals gezegd vergt een beetje studie veel tijd. Als dat inderdaad het geval is, hou het dan praktisch door bijvoorbeeld een toegankelijk onderwerp dicht bij huis te nemen en waarvoor je voor het fotograferen ervan niet afhankelijk bent van derden.