Aan de slag met de filmfunctie van je fotocamera

Aan de slag met de filmfunctie van je fotocamera

Senta Bemelman 2422
Vroeger had je om te filmen een echte videocamera nodig. Tegenwoordig is dat wel anders. Vrijwel alle nieuwe digitale camera's beschikken over een goede filmfunctie en zelfs smartphones zijn in staat om fraaie videobeelden te schieten. Een goede video maken is echter niet eenvoudig. Hoewel een video in feite bestaat uit heel veel foto's achter elkaar, zijn er een aantal zaken die net anders werken dan bij fotografie. Met dit artikel helpen we je op weg om het maximale uit de filmfunctie van je fotocamera te halen.

Als je een beetje bekend bent met fotografie, dan is videografie - het maken van een video - niet veel anders als je kijkt naar de basis. Op beide vlakken werk je met een camera, resoluties, diafragmawaardes en sluitertijden. Het verschil? Je legt niet een enkel moment in tijd vast zoals met een foto, je legt er 24 tot soms wel 120 beelden per seconden mee vast: dit wordt de 'framerate' van een video genoemd.

Beelden per seconde

Het grootste verschil tussen foto- en videografie is het werken met beelden per seconde; wat ook wel de framerate wordt genoemd, vaak afgekort als fps in het Engels (frames per second). Voor een vloeiende video heb je minimaal 24 beelden per seconde nodig. Hogere snelheden zoals 30, 50 of 60 bps maken het beeld nog vloeiender, maar bioscoopfilms worden vrijwel altijd met 24 bps gemaakt. Dat is een bewuste keuze, want bewegingen in beeld krijgen daardoor een bepaalde eigenschap. Film je met hogere snelheden, dan zien filmpjes er iets 'te' vloeiend uit. Dat kan handig zijn als je bijvoorbeeld sport filmt, maar wil je het bioscoopeffect nabootsen, kies dan voor 24 of 25 beelden per seconde. Hogere snelheden zijn niet alleen geschikt om video's nog vloeiender te maken, je kunt er het beeld ook mee vertragen. Film je met 50 beelden per seconde, dan kun je de video op halve snelheid afspelen. Dat levert een 'slow motion'-video met vertraging van 2x op. Sommige geavanceerde camera's kunnen zelfs filmen met 100 of 120 beelden per seconde. Dit maakt nog sterkere slow motion-effecten mogelijk. De meest gangbare spiegelreflexcamera's en systeemcamera's filmen maximaal met 60 beelden per seconde.

Sluitertijd

Net als bij fotografie is de sluitertijd bij het filmen belangrijk. Bij fotografie gebruiken we vaak een snelle sluitertijd om beweging te voorkomen, bij filmen werkt dit net even anders. Bij het filmen is de sluitertijd bepalend voor de weergave van de beweging in je

Diafragma en iso-waarde

Ook wanneer je gaat filmen spelen de iso- en diafragmawaarde een rol. Deze twee instellingen werken bij het filmen net als bij fotografie. De hoogte van de iso-waarde bepaalt de lichtgevoeligheid van de sensor. Hoe lager de waarde, hoe minder ruis er in je video's zit. Met het diafragma bepaal je de scherptediepte van je videobeelden en de hoeveelheid licht die de lens doorlaat. Omdat je tijdens het filmen voor de beste resultaten een vaste sluitertijd gebruikt, is het handig om de camera in de handmatige stand in te stellen. Kies de benodigde sluitertijd en pas het diafragma en de iso-waarde aan om een juiste belichting te krijgen.

Resolutie

Er is nog een punt waar fotografie en video van elkaar verschillen: de resolutie. Moderne camera's maken foto's van 16 tot 24 megapixels. Video's hebben een veel lagere resolutie. De meeste fotocamera's filmen met een maximale resolutie van 1920 x 1080 pixels (full-hd). Dit zorgt voor scherpe beelden op huidige tv's, maar het aantal pixels staat gelijk aan een 2-megapixelfoto. Voor fotografiebegrippen is dat dus erg laag. Dat merk je als je bijvoorbeeld een uitsnede maakt uit een video. Een foto blijft dan vaak goed scherp, een full-hd-video niet. Tegenwoordig zijn er ook camera's die in 4K of ultra-hd kunnen filmen. Deze bestanden hebben een resolutie van 3840 x 2160 pixels, ofwel ruim 8 megapixels. In de meeste gevallen zijn dit dure camera's, maar de komende jaren zal 4K steeds meer gangbaar en betaalbaar worden.

Scherpstellen

Wanneer je een foto maakt dan stel je automatisch scherp en druk je daarna op de ontspanknop om je foto te maken. De camera doet al het werk en het resultaat is een scherpe foto. Dit werkt vergelijkbaar voor video, maar toch net een beetje anders. Omdat je te maken hebt met bewegend beeld is het belangrijk dat iets scherp in beeld staat. Als je iets aan het filmen bent, maar je onderwerp is niet scherp in beeld, dan kan dat behoorlijk storend zijn. Even snel scherpstellen met autofocus is een optie, maar de meeste camera's zijn niet goed in staat om het onderwerp dan ook scherp in beeld te houden zodra het verplaatst. De kans is groot dat de camera gaat 'zoeken', dat ziet er storend uit in het resultaat. De video wordt dan eerst onscherp en vervolgens weer scherp. In de professionele filmwereld wordt dan ook geen autofocus gebruikt, de beste resultaten krijg je als je met de hand scherpstelt. Dit vergt wel wat oefening, maar als je dit onder de knie hebt zorgt het ervoor dat je video's er veel professioneler uitzien.

Beeldstabilisatie

Voor fotografie is een lens of camera met beeldstabilisatie handig om scherpe foto's te maken bij weinig licht. Bij het filmen is beeldstabilisatie in alle omstandigheden een zeer waardevolle aanvulling. Film je met de camera in de hand, dan zie je iedere kleine trilling terug in het resultaat. Beeldstabilisatie zorgt ervoor dat je video's veel rustiger ogen. Niet alles zal perfect 'stil' staan, maar de kleine trillingen verdwijnen. Heb je geen beeldstabilisatie, dan is het aan te raden om een statief of een monopod te gebruiken.

Software

Ga je eenmaal aan de slag met video, dan heb je software nodig om de gemaakte video's te bewerken. Je hoeft niet meteen een duur pakket aan te schaffen, je kunt de eerste stappen prima zetten in de programma's die meegeleverd worden met Windows en Mac OS X. Heb je een computer met Windows, dan kun je Windows Live Movie Maker gratis installeren. Heb je een Apple, dan kun je gratis gebruikmaken van iMovie. Deze programma's bieden basismogelijkheden voor het verwerken van filmpjes. Je kunt de bestanden inkorten en aan elkaar plakken met overgangen. Daarnaast kun je basisbewerkingen zoals helderheid en contrast uitvoeren. Heb je de smaak te pakken, dan is een uitgebreider videopakket een goede investering. Adobe Premiere Elements is bijvoorbeeld een goede keuze. Dit pakket laat je eenvoudig filters en effecten toepassen, maar beschikt ook over een 'Expert'-modus, waarin je meer handmatige bewerkingen kunt doen.

Geluid

Een video zonder geluid is als een tosti zonder kaas; het kan, maar met kaas was toch beter geweest. Goed geluid is een van de belangrijkste aspecten van een goede video. Het opnemen van geluid is een vak apart. Waarschijnlijk heb je niet een geluidsman tot je beschikking als je begint met de filmfunctie van je camera, het is dus zaak om er het beste van te maken. Vrijwel alle digitale camera's met filmfunctie hebben een ingebouwde (stereo)microfoon, maar de geluidskwaliteit hiervan laat vaak te wensen over. Zeker in een omgeving met veel rumoer of wind. Heeft je camera de mogelijkheid om een externe microfoon aan te sluiten, maak hier dan gebruik van. Dat zorgt voor veel beter geluid en maakt een groot verschil voor hoe kijkers je video's zullen beleven.


Ben je op zoek naar een nieuwe camera en wil je veel gaan filmen? Kies dan een model met uitklapscherm. Dat maakt filmen vanuit creatieve standpunten een stuk eenvoudiger.

Tips

Automatische ISO

Film je op de handmatige stand, maar verandert het licht in de omgeving? Dan zul je de instellingen aan moeten passen. Het is niet handig om dit tijdens de opname te doen, want dat levert vaak schokkerige overgangen in de belichting op. Sommige camera's beschikken over een automatische iso-stand die ook tijdens het filmen werkt. Schakel deze in en de camera past vanzelf de gevoeligheid aan afhankelijk van het omgevingslicht. Met name de spiegelreflexcamera's van Nikon doen dit erg goed.

Licht

Licht, licht en nog meer licht Wanneer je een video maakt is licht belangrijk, net als bij fotografie. Als je buiten kunt filmen heb je vaak genoeg licht, maar houd rekening met de stand van het licht en de tijd van de dag. In de middag zal de zon recht boven je staan en lelijke schaduwen geven. Het is dus raadzaam om juist in de ochtend of namiddag te filmen als het licht zachter is. Wanneer je binnen filmt, probeer dan zoveel mogelijk licht te gebruiken. Open de gordijnen, zet lichten aan, of maak gebruik van extra (led)lampen.

Compositie

Verdiep je in compositie. Bij een stilstaand beeld heb je maar één moment waar je rekening mee moet houden, wanneer je filmt moet je hier continue van bewust zijn. De compositie kan je beeld maken of kraken.

Zoom niet

Gebruik geen digitale zoom Beschikt je camera over digitale zoom? Gebruik deze dan liever niet. Maak gebruik van de optische zoom, of loop naar het onderwerp toe. Bij digitale zoom worden de pixels uitvergroot, het maakt de beeldkwaliteit slechter.

Stabiliteit

Film zo stabiel mogelijk Heb je ooit een bioscoopfilm gezien waarbij het beeld steeds maar schudt en blijft stuiteren? Waarschijnlijk niet en dat is maar goed ook. Een video die schokvrij en vloeiend oogt, is een stuk prettiger om naar te kijken. Als je uit de hand filmt, gebruik dan een lens met beeldstabilisatie.


Filmen met fotocamera's is populair geworden omdat je veel creatieve mogelijkheden krijgt voor een relatief lage prijs. Traditionele camcorders hebben een kleine sensor, daardoor is het niet mogelijk om een kleine scherptediepte te krijgen zoals bij een spiegelreflexcamera.

Voorbereiding

Bereid je goed voor Voor een korte opname van vijf of tien minuten zul je geen bergen met apparatuur nodig hebben, maar zorg dat je voorbereid bent. Vooral bij langere video-opnames is het raadzaam om extra batterijen en geheugenkaartjes bij je te hebben, voor het geval dat je accu's leeg en kaartjes vol raken.

Statief

Gebruik een videostatief Een videostatief of een fotostatief met een videokop is je beste vriend als je de camera wilt bewegen tijdens de opname. Een videokop stelt je in staat om vloeiend te 'pannen' (naar links of naar rechts draaien) met de camera.

Digifoto Starter 1. 2015

Dit artikel komt uit digifoto Starter 1.2015 en is geschreven door Julian Huijbregts.  Je kunt deze editie (of andere voorgaande nummers) los bestellen voor €7,95 incl. verzendkosten (Nederland).

afbeelding van Senta Bemelman

Senta Bemelman | Redacteur

Bekijk alle artikelen van Senta