Architectuurfotografie: kunst in gebouwen
Architectuurfotografie is niet voor iedereen weggelegd. Het is een genre binnen fotografie dat zich kenmerkt door lange shoots, geduld en herhaling. We spreken met Derk Zijlker over zijn werkwijze en wat hem zo interesseert aan het vinden van kunst in gebouwen.
Werkwijze en passie
'Ik hou van de tijd die je kan nemen voor het schieten van onderwerpen als gebouwen' begint Derk als we hem spreken. Het gaat hem er in zijn werk om hoe je het meeste kan maken van een locatie. Hoe zorgt een foto ervoor dat je een bepaald gevoel kunt krijgen van een gebouw, dat in feite een emotieloos voorwerp is? Het doel is uiteindelijk om foto's te maken die een verhaal vertellen over het gebouw in relatie tot haar locatie en geschiedenis.
Dit zien we terug in de fotoserie die hij heeft geschoten in Lumière, een bioscoop in Maastricht. 'Ik wilde wat meer vrij werk maken om mijn portfolio op te bouwen, en om om wat nieuwe contacten te leggen. Ik had het bedrijf benaderd en simpelweg gevraagd of ik er een keer foto's mocht maken. Lumiere is in eerste instantie een bioscoop die al sinds de jaren tachtig bestaat. Eerst in een oud klooster en sinds 2016 in een gedeelte van de Timmerfabriek in het Sphinxkwartier. Het maakte ooit deel uit van de kristal- en aardewerkfabriek Koninklijke Sphinx. Het is een prachtig pand met veel industriële tonen, welke je ook goed terug ziet in de foto's. De bakstenen, het metaal; allerlei elementen waarmee ze het oude met het nieuwe hebben weten te mengen.
'In de foto's heb ik bewust gekozen voor het restaurant en de ruimte die daar aan vast zit. Vooral omdat ik hier een nostalgisch gevoel bij kreeg. Je kon zien dat het oud was, maar toch ook een nieuwe touch had.' In de foto van het trappenhuis gebeurt er heel stiekem zo veel; zo zie je een oude projector staan als verwijzing naar de originele bioscoop, zijn er oude originele lampen uit de jaren 20 opgehangen en ook is er een authentieke retro filmposter op de muur te zien. 'Ik was erg op zoek naar hoekjes en kleine plekjes waar er iets van de leuke persoonlijkheid van het gebouw te zien is. Ik heb geduldig gewacht tot het licht in stroken naar binnen kwam vallen en maakte toen een foto waar ik trots op kon zijn.' Dat geduld is sowieso belangrijk zegt Derk. Zo raadt hij aan om altijd de rust te nemen om even een paar rondjes te lopen op een locatie voordat je begint met schieten. Neem het geheel van een nieuwe locatie even in je op. Je bent namelijk altijd op zoek naar dat perfecte plekje, en dat zal je minder snel vinden wanneer je haast hebt. 'Daarnaast heb je de rust ook nodig aangezien je de meeste beelden toch op statief zult schieten zodat je de ISO laag kan houden en de diafragma rond f/11 voor maximale scherpte.'
Gebouwen door heel Nederland
Derk werkt voor het Rijksvastgoedbedrijf, een instantie met heel veel monumentale panden door heel Nederland die om de zoveel tijd in de verkoop gaan. Het is in feite de Funda van de rijksoverheid. Soms gaat het om mooie oude villa's, andere keren betreft het plekken zoals een oude jeugd detentie of een koepelgevangenis. De foto's van de gevangenis schoot de fotograaf in 2016. Het was een interessant project omdat dit rond de tijd was wanneer er heel veel vluchtelingen naar Nederland toe waren gekomen vanwege de conflicten in Syrië. De overheid had toen besloten om de verkoop van de koepel uit te stellen zodat er huisvestingen gemaakt konden worden voor de mensen die dat nodig hadden.
'Alle cellen waren zo'n anderhalf jaar in gebruik door de vluchtelingen. Ik was er net in de laatste week dat het werd opgeruimd, en dit was heel interessant want de gevangenen waren eruit maar toch waren er mensen aan het helpen, in verband met een taakstraf. Uiteindelijk heb ik hier zelf ook een documentaire project van gemaakt. Met architectuurfotografie vertel je het verhaal van een locatie. Maar ik wilde mij in dit geval ook uitstrekken naar de mensen die iets over de locatie konden vertellen. Uiteindelijk is de locatie verkocht en zal binnenkort omgebouwd worden om plekken te creëren voor een university college.'
Derk geeft aan dat er een passie is die vrijwel iedere fotograaf bezit, een rode draad die je altijd hebt als creatieveling; je wil een verververververhaal vertellen. Mensen moeten nieuwsgierig en geprikkeld worden. Of dat nu door een interieur of portretfoto is.
Laat je inspireren
Architectuurfotografie is misschien niet voor iedereen weg gelegd geeft Derk aan. 'Wat ik ten eerste zou doen als je vrij werk gaat maken is losjes voor jezelf een idee krijgen; waardoor wordt ik geïnspireerd? Wat voor ruimtes en wat voor soort gebouwen spreken mij aan? Bij architectuur fotografie denken mensen al snel aan moderne en nieuwe gebouwen maar alles is mogelijk en iedereen heeft zijn eigen smaak.'
Kijk in je eigen omgeving eens goed rond naar wat er allemaal staat, je zal vaak versteld staan wat er in je eigen stad te vinden is. Laat je inspireren en kijk eens naar gebouwen die je misschien al vaker hebt gezien maar waarbij je toch juist een nieuwe insteek kunt vinden.
Er zijn talloze boeken en tijdschriften over architectuur en interieurfotografie die je van allerlei nieuwe inzichten en inspiratie kunnen voorzien. Daarnaast kijkt Derk ook vaak naar documentaires en andere online video's zoals tutorials en digitale workshops om nieuwe technieken en inspiratie op te doen. 'Een youtuber die ik zeker kan aanraden is Mike Kelley, die naast natuurfotografie ook met gebouwen en high-end interieurs werkt. Absoluut een kanaal om te bekijken, aangezien hij veel handige tips en trucs uitlegt binnen deze genres.
Zorg voor rust binnen je werk
Derk raadt iedereen aan eens vaker dan één keer naar dezelfde locatie te gaan, er zullen namelijk altijd nieuwe inzichten te vinden zijn. Zorg ook voor een heldere visie van de richting die je op wilt binnen architectuurfotografie. Wanneer je hier een beetje uit bent is het slim om aan een goede voorbereiding te beginnen. Googel alvast informatie over de locatie waar je heen gaat zodat je weet waar je aan toe bent. 'Architectuur fotografie draait voor mij om voorbereiding en rust.' Loop wat rondjes op het terrein en bepaal voor jezelf wat een gebouw nu echt kenmerkt voordat je begint met schieten. Wat zijn de elementen, wat wil ik uitlichten? Uiteindelijk gaat het om jou persoonlijke ervaring en het gevoel wat je krijgt van een locatie.
Tenslotte heeft Derk een technische tip; 'Schiet vooral met daglicht als de situatie zich daarvoor leent omdat het de gevel of de ruimte mooi en natuurlijk 'kleurt'. Let daarbij ook op de richting van het licht. Door bijvoorbeeld te werken met direct of indirect licht, tegenlicht en donkere schaduwen kun je veel sfeer en karakter aan een gebouw of ruimte toevoegen.'
Dit artikel werd geschreven door Siem van Woerkom en gepubliceerd in 2.2019.
Lees meer
