Fotograferen met lange sluitertijden

Bewegend water

'Er zijn verschillende redenen om te fotograferen met een lange sluitertijd', begint Lex. 'Een van de redenen is het zichtbaar maken van beweging in plaats van het bevriezen daarvan. Zo kun je met een lange sluitertijd van bewegend water een soort witte waas maken die er heel mooi uit kan zien op een foto. Zoals onderstaande foto van een brok ijs op het strand van de zuidkust van IJsland. Hier heb ik bewust voor een lange sluitertijd gekozen om het water als een witte waas op het zwarte strand te krijgen. De witte en zwarte tinten vormen een mooie ondergrond voor het blauwe ijs dat daar op strand was aangespoeld. Bij het laten zien van bewegend water geldt dat hoe langer je sluitertijd is, hoe mooier de waas van het water wordt.'

Bewegende mensen

'Je kunt ook de beweging van mensen vastleggen. Ik vind het bijvoorbeeld erg leuk om op stations te fotograferen. Door een wat langere sluitertijd te gebruiken krijg je de lijnen van het gebouw mooi strak en scherp met daarbij schimmen van mensen die onscherp worden, omdat ze sneller bewegen dan je sluitertijd. Zo heb ik foto’s op station Arnhem gemaakt. Door op te letten dat je sluitertijd niet te lang wordt, ongeveer 1/20 of 1/30 van een seconde, krijg je alleen de lopende mensen in je bewegingsonscherpte, mensen die stilstaan worden wel scherp. Dat levert vaak een mooi beeld op; één scherp persoon in een waas van bewegende schimmen.'

Foto © Lex Schulte

Gebrek aan licht

'Lange sluitertijden worden ook vaak ’s avonds gebruikt. Door het gebrek aan licht worden je sluitertijden al snel langer en als er dan lampen bewegen door je compositie dan laten die mooie strepen achter in je beeld. Een voorbeeld hiervan zijn de foto’s die ik gemaakt heb van een reuzenrad op de kermis. Door te spelen met de sluitertijden kun je er dan voor kiezen om de lichtstrepen elkaar te laten raken waardoor het een geheel wordt, of de tijd iets te verkorten waardoor je weer een ander strepen patroon krijgt.'

Sterrensporen

'Verder gebruik ik lange sluitertijden ook wel eens om sterrensporen te maken. Door de nachtelijke hemel heel lang te belichten wordt de draaiing van de aarde ten opzichte van de sterren zichtbaar in de sporen die de sterren achterlaten op je foto. Richt je je camera dan op het noorden, dan zal de poolster een stipje blijven (die staat namelijk stil ten opzichte van de aarde) en de sterren daaromheen trekken een steeds langer spoor. Omdat het hier om sluitertijden gaat van 30 minuten of meer is hier weer een heel andere techniek voor nodig.'

Uitleg sterrensporen fotograferen

'Om sterrensporen foto’s te maken, maak je meestal meerdere foto’s met een sluitertijd van enkele tot 30 seconden. Deze foto’s plak je later, met bijvoorbeeld het gratis verkrijgbare programma startrail.exe, over elkaar. Dit doe je om je ondergrond in je compositie niet over te belichten. Let wel op dat je de foto’s direct achter elkaar neemt, anders vormen de sterren straks een stippellijn. Bij de sterrenfoto die ik heb gemaakt bij de sterrenwacht, had ik bijvoorbeeld 360 foto’s met elk een belichting van vijf seconden nodig. Hierdoor waren de sterren zichtbaar, maar de sterrenwacht werd niet overbelicht. Om zoveel mogelijk sterren zichtbaar te maken heb ik de isowaarde opgeschroefd naar 800. Bij het maken van sterren foto’s heb je namelijk wat meer iso nodig om de sterren zichtbaar te maken, maar je moet wel oppassen, je wilt je iso niet te hoog hebben om teveel ruis te voorkomen. Het verschilt een beetje per cameramerk wat het ideale evenwicht is.'

Benodigdheden voor fotograferen met lange sluitertijden

• Een goed statief. Iedere beweging zorgt voor bewegingsonscherpte en dat wil je niet.
• Een afstandsbediening, om je camera zo min mogelijk aan te raken.
• Neutrale grijsfilters, deze zorgen ervoor dat je overdag ook je sluitertijd kunt verlengen. Deze zijn niet goedkoop, maar het prijsverschil is wel zichtbaar in je foto. Hoe goedkoper, hoe meer verkleuring (en dus minder neutrale kleuren) je foto krijgt.

Tips van Lex

• Er zijn ook variabele neutrale grijsfilters, deze geven je nog meer controle over de lengte van je sluitertijd.
• Zet je ruisonderdrukking uit bij het maken van sterrensporen, want dit kost teveel tijd waardoor je foto’s niet direct achter elkaar genomen worden.
• Zoek eens op internet naar foto’s die met een lange sluitertijd gemaakt zijn, vaak hebben mensen erbij gezet hoe ze het hebben gedaan en dit kan inspiratie opleveren of fouten voorkomen.